NESİB BEY YUSUFBEYLİ: GENCE'NİN TÜRKÇÜ LİDERİ
www.globalidilaltay.com
AZERBAYCAN-GENCE'DE, NESİB BEY YUSUFBEYLİ TARAFINDAN KURULAN ADEMİ MERKEZİYET PARTİSİ'NİN BAYRAĞI, KÜRESEL ANADOLU-İDİL-URAL-ALTAY SİVİL HAREKETİ'NİN BAYRAĞI OLARAK KABUL EDİLMİŞTİR.
NESİB BEY YUSUFBEYLİ: GENCE'NİN TÜRKÇÜ LİDERİ
1905 İhtilali, Azerbaycan kültür ve edebiyatında yeni gelişmelere yol açmıştır.1917′deki İhtilal başlamadan evvel, Azerbaycan Türkleri 15 Nisan’da Bakü’de bir “Kafkasya Kurultayı” toplamışlar ve uzun münakaşalardan sonra “Mahalli Federasyon” esasını kabul etmişlerdir. İstiklal fikri Gence’nin “Ademi Merkeziyet Partisi” ile Bakü’nün “Müsavat Partisi”ni birleştirmiştir, iki milliyetçi ve Türkçü Nesib Bey Yusufbeyli ile Mehemmed Emin Resulzade bir araya gelerek Azerbaycan’ın istiklaline karar vermişlerdir(Eldeniz Abbaslı, 2012, “ Bir kere Yükselen Bayrak Bir Daha İnmez". http://www.yalquzaq.com/?p=23414
Nesip Bey Yusufbeyli, Azerbaycanlı devlet adamı, gazeteci.
Nesip Bey Yusufbeyli 1881 yılında Gence'de doğdu. 1902 yılında Odessa Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi ama okulu bitiremedi. Çarlık yönetimimin, öğrencilerin başlatmak istediği yenilik hareketlerinden korkarak üniversiteyi geçici olarak kapatmasından sonra Nasib Bey, Kırım'daki Bahçesaray kentine gitti ve burada İsmail Gaspıralı'nın çıkardığı Tercüman Gazetesi'nde makaller yazmaya başladı. Ayrıca burada kendisi başrollerde oynayarak Azerbaycan dramaturglarının eserlerini sahneledi.1908 yılında İstanbul'a giderek yayıncılık yaptı ve Türk Derneği cemiyetinin kuruluşunda emek harcadı. Kısa zaman sonra Şefika Sultan ile evlenerek bir süre İstanbul'da kaldı.
1909 yılında Gence'ye giderek şehir belediyesinde çalıştı. 1911 yılında Molla Nasreddin Dergisine ve gazetelere makaller gönderdi. Bazı cemiyetlerin faaliyetlerinin yakından takip etti. O sıralar Mehmed Emin Resulzade ile tanıştı ve ulusal anlamda siyasete adım attı.1917 yılında Nesib Bey Yusifbeyli yakınları ile Gance'de Milli Federalistlerin Türk Partisi'ni kurdu. Yeni kurulan partinin esas talebi Rusya topraklarının milli muhtariyetler esasına göre teşkiliydi.
1917 yılının temmuzunda bu parti Mehmed Emin Resulzade önderliğide Müslüman Demokratik Müsavat Partisi ile birleşerek Musavat Partisi yani Eşitlik Partisi adıyla anılmaya başladı. Yeni partinin programlarında milliyetçi-federalistlerin esas talebi olan, Rusya'nın milli muhtariyetler esasında kurulması fikri savunuluyordu.Mehmed Emin Resulzade, Müsavat Partisi'nin genelbaşkanı seçildikten sonra Gence'de partinin temsilcisi Nesip Bey Yusufbeyli oldu. 1917 yılında Rusya'da bolşevikler yönetime geldikten sonra partinin iç tüzüğünde değişiklik yapılarak Azerbaycan'ın tam bağımsızlığı talep edilmeye başlandı.
Nesip Bey Yusufbeyli Güney Kafkasya Parlamentosu'nun bir organı olan Güney Kafkasya Federatif Yönetimi'nde Milli Eğitim Bakanlığı yaptı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde Milli Eğitim Bakanlığı, Hükümet Başkanlığı, İçİşleri Bakanlığı görevlerini yürüttü. 1920 yılında Azerbaycan'ın SSCB tarafından işgalinden ve komünist rejimin kuruluşundan sonra, Nesib Bey kendisine karşı olan takiplerden kurtulmak amacı ile Bakü'yü terk etti, ancak 31 Mayıs 1920'de yolda katledildi. (
http://turkspace.com/forums/display_topic/id_35140/page_1/1918yl---28-May/)
Yorumlar -
Yorum Yaz
.png)